İki hafta kadar önce Anadolu Ajansı “Pi Sayısı yanlış mı hesaplandı?” diye bir haber geçti. Haberi ilk gördüğümde Zaytung haberlerine benzer bir tat yakalamaya çalıştıklarını sanmıştım. Ama meğerse ciddi(!) bir habermiş.
Anadolu Ajansı’nı arayıp neden hiçbir uzmana sormadan böyle saçma bir haber yaptıklarını sorduğumda, benim karşı tezimi dinyelebileceklerini söylediler. “Biz duvara çamuru attık, siz uzmanlar temizlersiniz artık” durumu. Bilimsel haber yapmak bu kadar ucuz olmamalı.
Bu haberi görünce Türkiye’de ciddi bilimsel çalışma yapmanın ve ardından bunu anlatmanın zorluğunu bir kez daha gördüm. Örneğin Pi’nin basamaklarını araştıran bir matematikçi olsanız, Anadolu Ajansına göre muhatabınız demir çelik sektöründen emekli Bekir Bey olacak. Kabus gibi… Ama bu insanı yıldırmamalı. Güzel örnekler çoğaldıkça, Anadolu Ajansi ve benzeri kuruluşlar yere daha sağlam basacaklar. En azından benim inancım bu…
Pi sayısına dönersek, bu sayı matematikte hep dikkat çekmiş ve çekmeye de devam edecektir. Kesir şeklinde yazılamadığından dolayı, Pi sayısı irrasyoneldir. Virgülden sonraki basamakların bir düzeni olup olmadığı bilinmemektedir. Buna karşılık Pi’nin milyonlarca basamağı hesaplanmıştır. Bu hesaplara internetten kolayca ulaşılabilir. Mesela The Pi-Search Page.
Pi saysını veren en sade ve güzel formüllerden birisi, Leibniz’in basit analiz metodları kullanarak ispatladığı aşağıdaki Leibniz-formülü‘dür
Üniversitede analiz dersi almış her öğrencinin, bu eşitliğin ispatını bilme şansı vardır. Pi’nin yaklaşık değerini bu toplamadan hesaplamak pek akıl karı değildir. Zira oldukça yavaş yakınsayan bir seridir. Ama yine de bu basit formül kullanılarak Bekir Bey’in iddiasının yanlış olduğu görülebilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder